Từ điển Tiếng Việt
"hạt cơ bản" là gì?

những hạt mà khoa học hiện đại cho là thuộc cấu trúc vi mô sâu nhất tạo thành thế giới vật chất, phản ánh trình độ nhận thức về cấu tạo vật chất hiện nay. Ở thời kì cổ đại, theo quan điểm nguyên tử của Đêmôcrit (Démocrite), HCB là "những viên gạch của ngôi nhà thế giới", không biến đổi và đơn giản nhất. Khoa học hiện đại đã chứng minh, các HCB có khả năng biến đổi tương hỗ và có thể phân rã theo một số cách để thành nhiều hạt cơ bản khác. Trừ một số ít, còn phần lớn các HCB đều tự phân rã trong khoảng 10³s (đối với nơtron tự do) đến 10^-22 - 10^-24s (đối với các "hạt cộng hưởng"). Tuy nhiên không nên cho rằng HCB không bền lại "cấu tạo" từ những hạt bền. Nhiều HCB (hađron) có cấu trúc bên trong phức tạp và như người ta giả thiết, chúng cấu tạo từ các hạt "quac". Theo các loại tương tác cơ bản mà các HCB tham gia, trên cơ sở các định luật bảo toàn của một số đại lượng vật lí, các HCB được phân ra: 1) Photon; 2) Lepton - các hạt có spin 1/2, không tham gia các tương tác mạnh và có một đặc trưng nội tại (tích lepton) bảo toàn; 3) Hađron - những HCB tham gia tất cả các tương tác cơ bản, kể cả tương tác mạnh, là loại có số đại lượng tuân theo các định luật bảo toàn nhiều nhất so với các hạt khác, có thể chia ra thành baryon và mezon.

Trong va chạm, các HCB có thể biến đổi từ hạt này thành hạt khác và sinh ra nhiều hạt khác nữa, quá trình này tuân theo các định luật bảo toàn. Cho đến nay, lí thuyết về HCB vẫn chưa được xây dựng đến mức có thể tiên đoán mọi giá trị có thể có về khối lượng HCB và đặc trưng nội tại khác của chúng. Thiết bị chủ yếu để nghiên cứu HCB là các máy gia tốc.